Karel
— Rannsóknarvettvangur rímna
Lemmata   |   Textatengsl   |   Ordbog β  

Andra rímur, samlestur við Holm. papp. 4to nr 1 (H¹)

9. ríma
Óþekktur höfundur
Grundvallartexti
Holm. papp. 4to nr 1 (H¹)
1.
Formáli
Níunda sinni úr nausti gangs
náins skal dugga vinna
hér mun liljan linna bands
ljósa skemmtan finna.
geðs
renna
þá lindin beðs
brenna.
1. gangs] geðs. 2. vinna] renna. 3. hér mun liljan] þá má lindin. bands] beðs. 4. finna] brenna.
2.
Ríman
Menilás þjóð um morguns tíð
mætir Herrauðs seggjum
þar líta sterklegt stríð
stefnt af hvorum tveggjum
Menilás þjóð um morguns tíð
mætir Herrauðs seggjum
þar líta sterklegt stríð
stefnt af hvorum tveggjum
3.
Ríman
Merkin blika en mækir söng
móðir garpar hníga
fenris sótti fleina þröng
flykktist örn til víga.
Merkin blika en mækir söng
móðir garpar hníga
fenris sótti fleina þröng
huginn
4. örn] huginn.
4.
Ríman
Úlfurinn þaut en undin saug
ylgjar kjafturinn ljóti
strengja hagl um hjörtun flaug
hlíf var slitin á spjóti.

5.
Ríman
Hermenn geysa geira regn
grímnis jarðir stökkva
einn veg segir þræll sem þegn
þeim varð undan hrökkva.
Hermenn geysa geira regn
gríma þiljar hrukku
var þar
þann veg stukku.
2. grímnis jarðir stökkva] gríma þiljar hrukku. 3. segir að] var þar. 4. þeim varð] þann veg. hrökkva] stukku.
6.
Ríman
Felld var Herrauðs fylking öll
framan dýru merki
Menilás æsti málma göll
og meiddi fróða serki.
Menelás branda göll
og klýfur fróða serki
Felld var Herrauðs fylking öll
framan dýru merki
Fyrri og síðari hlutum víxlað með orðamun
1. Felld var Herrauðs fylking öll] Menelás branda göll. 2. framan að dýru merki] og klýfur fróða serki. 3. Menilás æsti málma göll] Felld var Herrauðs fylking öll. 4. og meiddi fróða serki] framan að dýru merki.
7.
Ríman
Fetla rann hinn fráni vargur
fyrðar spektar grundir
Tartara herinn týndi margur
tali um þessar stundir.

8.
Ríman
Herrauð á við hildar sálm
harla nóg starfa
með brandi sneið hann brynju og hjálm
og bitran ullar karfa.
átti í
harla nóg starfa
klauf
og bitran ullar karfa.
1. á við] átti í. 3. sneið] klauf.
9.
Ríman
Herneski frá ég hildi
Helga hins prúða bæri
norðmenn allir námu það
nokkur þvílík væri.
Herklæðin
Helga hins prúða bæri
aldrei
betri
1. Herneski] Herklæðin. 3. allir] aldrei. 4. þvílík] betri.
10.
Ríman
er einn maður í Menilás þjóð
Marbrín rekkar kalla
þessi lét fyrir gildings glóð
garpa ótal falla.
var ferð
hann víst
garpur með sverð
garpa ótal falla.
1. er] var. þjóð] ferð. 2. Marbrín] má hann víst Marbrín. rekkar] ÷. 3. þessi] sá. fyrir] garpur með. glóð] sverð.
11.
Ríman
Fasta hleypur hann fylking á
fleygir ófnis stíga
garpa lét hann þrenna þrjá
þegar velli hníga.
Fasta hleypur hann fylking á
og fæðir ^⚬⚬⚬⚬ tiggja
þessa lætur níu þá
á liggja
2. fleygir ófnis stíga] og fæðir ⚬⚬⚬⚬ tiggja. 3. garpa lét hann þrenna þrjá] þessa lætur níu þá. 4. að] á. hníga] liggja.
12.
Ríman
Háleyskir frá ég hlýrar tveir
honum í móti ríða
Sigurður hét og Sörli þeir
seggir lengi stríða.
Háleyskir frá ég hlýrar tveir
honum í móti ríða
Sigurður hét og Sörli þeir
seggir lengi stríða.
13.
Ríman
Marbrín hjó svo mest var undur
það herinn líta
búkinn klauf hann Sigurðar sundur
söðul og hestinn hvíta.
sem er
mega engir
búkinn klauf hann Sigurðar sundur
söðul og hestinn hvíta.
1. svo] sem. var] er. 2. má] mega. herinn] engir.
14.
Ríman
Hlýri hans vill halda frá
laufa hvössu fjúki
skjótlega fékk hann skeinu þá
skildi höfuð frá búki.
létta
laufa hvössu fjúki
skjöldungsson
hann
1. halda] létta. 3. skjótlega] skjöldungsson. hann] ÷. 4. skildi] hann skildi.
15.
Ríman
Marbrín kallar mikilli raust
við skulum Herrauð stríða
gjöri ég þitt sundra sinnu naust
ef seggurinn þorir bíða.
af
við skulum Herrauð stríða

seggur
1. kallar] + af. 3. gjöri ég þitt] þitt gjöri ég. 4. ef] seggur ef. seggurinn] ÷.
16.
Ríman
Herrauð svarar í samri stund
segg nam móti venda
þú hælist ei fyrr um hjörva fund
en höfum barist til enda.
Herrauð svarar í samri stund
svo gjörir á
hælst fyrri
við
2. segg nam] svo gjörir á. 3. þú hælist] hælst. fyrr] fyrri. 4. höfum] + við.
17.
Ríman
Þegar í fyrstu Herrauð hjó
hrottinn gjörði bíta
brynju og skjöld sem brygði í sjó
brúna sveipinn hvíta
hið fyrsta hann
sverðið
hjálm snjó
og
1. í fyrstu] hið fyrsta hann. 2. hrottinn] sverðið. 3. skjöld] hjálm. sjó] snjó. 4. brúna] og brúna.
18.
Ríman
Höfuðið sneið af hesti í braut
hann með benja röðli
Marbrín þeygi hreysti þraut
þegninn stökk úr söðli.
Höfuðið sneið af hesti í braut
yggjar öðli
fríður frægðar naut
fljótlega
2. benja röðli] yggjar öðli. 3. þeygi hreysti þraut] fríður frægðar naut. 4. þegninn] fljótlega.
19.
Ríman
Kappinn sinn hinn bjarta brand
báðum reiðir höndum
hann höggur mitt í hrumnis land
hátt stökk eldur úr röndum.
Marbrín þann bitra
þrífur hann
ofan hjassa
svo eldur
1. Kappinn sinn] Marbrín þann. bjarta] bitra. 2. reiðir] þrífur hann. 3. hann] ÷. mitt] ofan. hrumnis] hjassa. 4. hátt] svo eldur. eldur] ÷.
20.
Ríman
Ekki skipti eggin mjó
Óðins hallar blóma
blakkinn sundur í bógum hjó
brjótur unnar ljóma.
spillti þó egg var sljó
ægis

unda
1. skipti eggin mjó] spillti þó egg var sljó. 2. Óðins] ægis. 3. sundur] ÷. 4. unnar] unda.
21.
Ríman
Herrauð stökk á græna grund
og gjörir sinn brand reiða
aldrei hann laufa hugði lund
lækning skyldi beiða.
Herrauð stökk á græna grund
og gjörir sinn brand reiða
hyggur hann
læknis
3. aldrei] hyggur hann aldrei. hann] ÷. hugði] ÷. 4. lækning] læknis.
22.
Ríman
Dapran þykist sinn dauðann sjá
drengur er höggið kenndi
hann hleypur undir Herrauð þá
hart með afli spennti.
þiggja
darra brjótur

og honum vendi
1. þykist] þiggja. sjá] sá. 2. drengur er höggið] darra brjótur. 3. hann] ÷. 4. með afli spennti] og að honum vendi.
23.
Ríman
Marbríns var svo magnið strítt
það undur kalla
Herrauð hrekst um völlinn vítt
og var þá búinn falla.
Marbrín bar megnið
það undur kalla
barst
búið
1. Marbríns var] Marbrín bar. magnið] megnið. 3. hrekst] barst. 4. búinn] búið.
24.
Ríman
Herrauð studdi hin göfga gift
gekk það eftir vonum
Marbrín fann fast var kipt
fótum undan honum.
göfuga
gafst
Marbrín fann fast var kipt
fótunum
1. göfga] göfuga. 2. gekk] gafst. 4. fótum] fótunum.
25.
Ríman
Marbrín frá ég mælti hátt
mínu treysti ég afli
garpurinn þér granda fátt
gerast brögð í tafli.
kallar af magni
mér er farinn
garpurinn þér granda fátt
gerast brögð í tafli.
1. frá ég að mælti] kallar af magni. 2. mínu treysti ég] mér er nú farinn.
26.
Ríman
Lífið jungt ef lofar þú mér
listar maðurinn fríði
alla stund skal ég þjóna þér
þá með list og prýði.
Ef vildir léna
listar maðurinn fríði
vildi
heiðri
1. Lífið] Ef lífið. jungt ef lofar þú] vildir léna. 3. skal] vildi. 4. list] heiðri.
27.
Ríman
Herrauð segir seggurinn skal
sínu lífi halda
upp lét standa en sterka hal
steypir grænna skjalda.
Herrauð segir seggurinn skal
sínu lífi halda
upp lét standa en sterka hal
steypir grænna skjalda.
28.
Ríman
Gullu horn en gerdar skar
gýtings eggin mjóva
valur þykkt um völlu þar
virðar dauðann prófa.

29.
Ríman
Flest öll flýði fyrða kind
þegar Marbrín kenndi
fóru bæði á vog og vind
varð þeim nauð fyrir hendi.
Þegar hverskyns þegna
fallið Marbríns
flúði voða
og var svo
1. Flest öll flýði fyrða] Þegar að hverskyns þegna. 2. þegar að Marbrín] fallið Marbríns. 3. fóru] flúði. vog og] voða. 4. varð þeim] og var svo.
30.
Ríman
Menilás vill og mengið knátt
minnst í flótta kennast
höfðingjarnir hittast brátt
og hart í móti rennast
fæst
á brenna
næst
mót öðrum renna
1. knátt] fæst. 2. í] á. kennast] brenna. 3. brátt] næst. 4. og] ÷. í móti rennast] mót öðrum renna.
31.
Ríman
Hvorgi sparði af hreysti drengur
harðar randir spenna
báðar þeirra sterku stengur
stukku í hlutana tvenna
orku
^⚬⚬⚬⚬ tíðast
báðar þeirra sterku stengur
stukku í hlutana tvenna
1. af hreysti] orku. 2. harðar randir] ⚬⚬⚬⚬ tíðast.
32.
Ríman
Seggir hjuggust sverðum fast
sóttust hart og lengi
sköfnungs egg í skildi brast
skákar með þeim engi.
Höldar á þannveg sóttu hart
bæði snarpt
skarst
skákar með þeim engi.
1. Seggir hjuggust sverðum fast] Höldar á þannveg sóttu hart. 2. sóttust hart] bæði snarpt. 3. brast] skarst.
33.
Ríman
Hlífar þær sem kóngsins kundur
klénar segir bæri
Herrauðs sneið þær sverð í sundur
sem þær rotnar væri.
Hlífar þær sem kóngsins kundur
klénar segir bæri
Herrauðs sneið þær sverð í sundur
sem þær rotnar væri.
34.
Ríman
Svo kom loks við sverða fár
sæmdar garpur nam falla
mildingsson son við mæði og sár
hann þó frægan kalla.
Þó í fleina
hirðin þar
með
hann þó frægan kalla.
1. Svo] Þó. við sverða] í fleina. 2. sæmdar garpur nam] hirðin sá þar. 3. son við] með.
35.
Ríman
Seggurinn lætur siklings nið
sáran bera til skeiða
flóttann reka og gefa þó grið
görpum þeim er beiða.
þá
sáran bera til skeiða
rekur en gefur þeim
þess
1. lætur] + þá. 3. reka og gefa þó] rekur en gefur þeim. 4. þeim] þess.
36.
Ríman
Gjörvöll skipin og gumna hald
gull og dýrleg klæði
seggurinn leggur sér í vald
og siglir burt á græði.
grímnis fald
silfur
lagði
sigldi djúpan
1. gumna hald] grímnis fald. 2. gull] silfur. 3. leggur] lagði. 4. siglir burt] sigldi. á] + djúpan.
37.
Ríman
Engi kunni annað slíkt
ýta herfang skýra
hóf þann næsta heiðurinn ríkt
er hafði slíku stýra.
Lýðir bjóða landið frítt
lofðungs syninum dýra
jafnan
sem
1. Engi kunni annað slíkt] Lýðir bjóða landið frítt. 2. ýta herfang skýra] lofðungs syninum dýra. 3. næsta] jafnan. 4. er] sem.
38.
Ríman
Herrauð segir hölda þrjá
hann hafi í sínu valdi
frægri enga finna
fyrr undir skógar tjaldi.
hafði þá
horska
frægri enga finna
sólar
1. segir að] hafði. þrjá] þá. 2. hann hafi] horska. 4. skógar] sólar.
39.
Ríman
Renndi skeiður á Ránar völl
rauk um stafninn búna
báru löður af brimla höll
björt skinu segl við húna.
Renndu skeiðir um
ráku
lögur
björt skinu segl við húna.
1. Renndi skeiður á] Renndu skeiðir um. 2. rauk] ráku. 3. löður] lögur.
40.
Ríman
Smækkast unnur en lægði
lægis hestar renna
norðmenn máttu Þrúðheim þá
þar fyrir stafni kenna.
Kyrrist láð
lægis hestar renna
kenna
snemma
1. Smækkast] Kyrrist. lá] láð. 3. máttu] kenna. 4. kenna] snemma.
41.
Ríman
Drengir steyptu flein í flóð
fleyin höfnum venda
Álfurinn hinn ríki á ströndu stóð
er strengja birnir lenda.
Drengir steyptu flein í flóð
ventu

lentu
2. venda] ventu. 3. hinn] ÷. 4. lenda] lentu.
42.
Ríman
Herrauðs mengi fagnar fljótt
fleygir gullsins brennda
biður þá halurinn horska drótt
heim í kastalann venda.
Herrauðs mengi fagnar fljótt
fleygir gullsins brennda
herrann
heim í kastalann venda.
3. biður] herrann biður. þá halurinn] ÷.
43.
Ríman
Hraðlega þiggur hirðin öll
hertogans boð með sóma
ekki skorti í jarlsins höll
alls skyns mekt og blóma.
Herrauður boð
og hirðin hans öll
álfsins
allskyns dýran
1. hirðin öll] Herrauður boð. 2. hertogans boð] og hirðin hans öll. 3. jarlsins] álfsins. 4. alls skyns mekt og] allskyns dýran.
44.
Ríman
Hernit þá hirðin rík
hölda gleður með prýði
undrin þótti engin slík
orðin fræknum lýði.
leit
heima fyrr
undrin þótti engin slík
orðin fræknum lýði.
1. sá] leit. 2. hölda gleður] heima fyrr.
45.
Ríman
Undrast þjóð brögnum bar
báru ljómann rauðan
hinn sem orpinn öndu var
og allir hugðu dauðan.
Höldar litu Hernit þar
býta blóma

og allir hugðu dauðan.
1. Undrast þjóð að brögnum bar] Höldar litu Hernit þar. 2. báru ljómann] býta blóma. 3. orpinn öndu] öndu orpinn.
46.
Niðurlag
Herinn allur er hjörva þund
heilan máttu kenna
hér mun bláins við bragða grund
brjóta karfann þenna.
Höldar máttu hringa lund
nafni
skal blands um
knífinn þennan
1. Herinn allur er hjörva þund] Höldar máttu hringa lund. 2. máttu] að nafni. 3. mun bláins við] skal blands um. 4. karfann þenna] knífinn þennan.

Andra rímur, 9. ríma